Hoeveel energie kan Nederland besparen?

Hoe ver kunnen we ons energie­verbruik terugdringen?

Technisch Weekblad zoekt het uit in een serie artikelen over besparing.

In ons gedachtenexperiment om het energiegebruik van Nederland (inclusief lucht- en scheepvaart: 4.000 PJ per jaar) terug te dringen, kijken we als eerste naar onze woningen. Nederland telt een kleine 7 miljoen bewoonde woningen, die samen 11 % (430 PJ) van de Nederlandse energieconsumptie voor hun rekening nemen. Gerekend in energie-inhoud is verreweg het grootste deel hiervan aardgas (310 PJ), gevolgd door elektriciteit (90 PJ). De resterende 30 PJ wordt gebruikt door woningen die nog op olie stoken, of stadswarmte of duurzame energie gebruiken.

Een gemiddeld Nederlandse huishouden (2,2 bewoners) gebruikt jaarlijks 3.600 kWh elektriciteit en 1.300 m3 aardas (CBS, 2012), wat resulteert in een energierekening van ongeveer € 1.700 per jaar.Van de 2 miljoen woningen met energielabel hebben er slechts 300.0000 een energiezuinig A- of B-label. We kunnen het huishoudelijk gebruik op een aantal manieren omlaag brengen. Ten eerste door isolatie en dubbel glas. Daarnaast kunnen we ervoor zorgen dat er geen warmte het raam uit vliegt door alle ventilatielucht te laten stromen via ventilatiesystemen met warmteterugwinning (WTW). Vervolgens maken we een grote slag door alle aardgasaansluitingen dicht te zetten: we gaan onze huizen en ons tapwater namelijk verwarmen met elektrische warmtepompen, die energie uit de lucht of de bodem halen, ook wanneer die lager is dan de binnentemperatuur. Een luchtwarmtepomp werkt ook bij een buitentemperatuur van -20 graden Celsius. Hij gebruikt weliswaar elektriciteit, maar alleen om warmte te verplaatsen, niet om warmte te genereren. Daarom gebruikt een warmtepomp minder energie dan hij levert.

Woningcorporatie Portaal laat een aantal energiezuinige woningen bouwen door VolkerWessels en KlaassenGroep, die een luchtwarmtepomp en een bodemwarmtepomp gebruiken. Volgens deze aannemers gebruiken de warmtepompen tussen de 2.000 en 2.500 kWh per jaar. Na installatie van een warmtepomp vervalt dus het aardgasgebruik, maar wordt de elektriciteitsrekening zo’n 2.250 kWh per jaar hoger.

De elektriciteitsrekening voor apparaten in huis is echter wel te verlagen. Hiervoor volgen we tips van Milieu Centraal: we wassen niet meer boven 30 graden Celsius, we stellen de vaatwasser in op een lagere temperatuur (eco-programma), vervangen gloeilampen door ledlampen en doen wasdroger en tweede koelkast de deur uit. Hiermee kunnen we volgens Milieu Centraal 30 % besparen.

Met bovenstaande maatregelen vervalt dus de gasrekening en wordt de elektriciteitsrekening per saldo slechts 30 % hoger. De totale energierekening daalt dan naar ongeveer € 1.100. Stukken minder dan het aantal joules, aangezien elektriciteit per joule ruim drie keer zo duur is als aardgas.Terug naar de grote getallen: uit het energiegebruik van de Nederlandse huishoudens kan het gasgebruik van 310 PJ dus vervallen, maar stijgt de elektriciteitsrekening met zo’n 30 % van 90 PJ tot 120 PJ. Per saldo daalt het gebruik van alle 7 miljoen Nederlandse huishoudens met 280 PJ, een besparing van 7 % op het geheel van 4.000 PJ.